Những ngôi nhà nổi trên dòng nước ở Campuchia

Kompong Khleang cách Siem Reap 55 km về phía tây, là ngôi làng lớn và hẻo lánh nhất trên hồ ngập mặn Tonle Sap, khu dự trữ sinh quyển được UNESCO bảo tồn. Nơi đây cung cấp hơn nửa trữ lượng cá toàn đất nước Campuchia.

Mặc dù vậy, cuộc sống ở đây lại không hề dễ dàng. Mực nước hồ thay đổi chênh lệch quá lớn khiến nơi đây được mệnh danh là "nhịp đập trái tim Campuchia". Mùa khô, lượng nước hồ Tonle Sap chảy vào sông Mekong. Mùa mưa, nước hồ dâng cao 12 m và mở rộng hơn 20.000 km2, gấp 5 năm lần mùa khô. Người dân phải đối mặt với những thách thức cả về thể chất và kinh tế với những căn nhà trôi nổi, mong manh chống chọi với điều kiện khắc nghiệt.

Hầu hết nhà ở làng chài này đều là lều tre với chỉ một phòng. Trong mùa khô, ngôi nhà đứng chênh vênh trên các cọc tre cắm vững vào lòng hồ. Người dân vào nhà bằng thang gỗ dài.

Mỗi khi có lũ, người dân chỉ có thể dùng thuyền gỗ di chuyển quanh Kompong Khleang, giữa các nhà sàn bán hàng, trường học và cơ sở y tế, thậm chí cả chùa trên nhà sàn.

Khi trẻ em trong làng biết chèo thuyền, chúng phải tự đến trường và về nhà. Mặt hồ là sân chơi của chúng, nhảy từ thuyền này sang thuyền khác, trốn tìm trên những chiếc thuyền dài của gia đình.

Những căn nhà không xây trên cọc được thiết kế để nổi trên mặt sông khi nước dâng. Nhà nổi thường làm từ tre, gỗ, nhỏ hơn nhà sàn. Chúng khá an toàn khi nước thấp nhưng với thủy triều mạnh mùa mưa thì lại quá bấp bênh. Nhiều ngôi nhà có lắp động cơ nhỏ nhưng hầu hết chúng trôi nổi tự do và thay đổi vị trí khi nước rút.

Hơn 3 triệu người sống trên bờ hồ. 90% trong số họ kiếm sống từ nghề đánh bắt cá hoặc nông nghiệp. 

Với số lượng dân cư ngày càng tăng, đánh bắt quá mức cho phép, đập thủy điện xây dựng trên sông Mekong gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản lượng cá. Biến đổi khí hậu làm thời tiết nóng, khô hạn hơn sau những cơn lũ dữ dội, đe dọa sự sinh sản và di cư của các loài cá ở Tonle Sap.

Để giúp đỡ người dân Tonle Sap, một nhóm nghiên cứu quốc tế kết hợp với người bản địa được thành lập năm 2012. Nhà sinh thái học Roel Booumans cùng các nhà khoa học khác đang xây dựng máy tính mô phỏng để quan sát sự kết nối và tương tác giữa các hoạt động của con người (như câu cá) với các hệ thống tự nhiên. Các nhà nghiên cứu và người dân địa phương hy vọng dự án sẽ hỗ trợ nhiều cho tương lai của họ.